sledeća tema »

[Angelina]

**

CRKVA I MANASTIR SVETA POKAJNICA

Na 10 km. od Velike Plane, u Starom Selu (nekadašnjem Adžibegovcu) još se drži crkva brvnara zvana "Pokajnica". Podigao ju je 1818 godine Vujica Vulićević, jedan od Karađorđevih ubica, radi otkupljenja svog zločina. Crkva se nalazi na Grabovačkom Potoku, u neposrednoj blizini mesta na kome je ubijen vožd Prvog ustanka.
 
"Pokajnica" pripada tipu većih crkava brvnara, kakve su građene u Šumadiji i Podrinju posle oslobođenja. Podeljena je na oltar, glavni prostor, pripratu i trem koji joj je dodat 1880, kada je građevina bila prepokrivana šindrom. Apsida je mnogougaonog oblika. Nad glavnim prostorom i nad oltarom izrađen je koritasti svod od dasaka.

SPOMENICI KULTURE | Urednik: MILORAD PANIĆ SUREP | Prosveta, Beograd 1951

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

Velika Plana: crkva brvnara Pokajnica, uspešno ostvarenje narodnih neimara

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

Nedaleko od Velike Plane nalazi se Radovanjski Lug sa spomen-crkvom podignutom na mestu gde je u noći između 12. i 13. jula 1817, po zapovesti kneza Miloša Obrenovića i smederevskog vojvode Vujice Vukićevića, pogubljen Karađorđe, narodni vožd i komandant srpskih ustanika 1804—1813. U crkvi se čuva slika Karađorđa, rad Paje Jovanovića. U blizini ovog mesta nalazi se crkva-brvnara "Pokajnica" iz 1818, posvećena sv. Đorđu. O njenom postanku i nazivu postoje dve verzije. Po jednoj nju je gradio vojvoda Vujica Vukićević, za pokajanje greha što je ubio Karađorđa, a po drugoj načinio ju je knez Miloš od novca koje je Vujica našao kod vožda, kada ga je ubio, pa ih zatim predao knezu Milošu. Temelj crkve zidan je od lomljenog kamena, a zidovi sa prozorima od tesanih hrastovih greda. Ikonostas i pregrada priprate ukrašeni su cvetnim ornamentima. Ikone na ikonostasu potiču iz 1818. godine. Drveni trem na zapadnoj strani je sa izrezbarenim stubovima. Po arhitekturi i skladnoj konstrukciji unutrašnjeg prostora, kao i očuvanim ikonama, "Pokajnica" se ubraja među najdragocenije tvorevine našeg narodnog neimarstva.

Blago na putevima Jugoslavije | JUGOSLAVIJAPUBLIK | Glavni urednik: Nebojša Tomašević | Beograd, 1983

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

IME Prema propisima Srpske pravoslavne crkve, običaj je da crkva dobije ime ili po svetitelju kome je posvećena ili po svom osnivaču (ktitoru). Neretko, međutim, dobija naziv i u skladu sa motivom sa kojim je osnovana³. Pobuda sa kojom je vojvoda Vujica Vulićević podigao crkvu odredila je docnije i njeno ime. ... Kroz nepunih godinu dana, na mestu gde je svojevremeno vojvoda ubeđivao Karađorđa da napusti Srbiju², nikla je jedna crkvica. Kako je bila sastavljena od istesanih hrastovih debala iz obližnje šume, smatra se pretečom svih kasnijih crkava brvnara koje se grade po čitavoj Srbiji posle dobijanja Hatišerifa i slobode vere (1830)¹. Mada je crkva zvanično nazvana Velikoplanska, narod ju je, u znak sećanja na pokajanje Vujice Vulićevića, nazvao Pokajnica.
 
POSVEĆENJE Crkva je posvećena Svetom ocu Nikolaju Mirikijskom (letnji Sveti Nikola), odnosno prazniku Prenosa njegovih moštiju.
 
PRETVARANJE CRKVE U MANASTIR Pokajnica je u početku služila kao parohijska crkva za okolna naselja: Staro Selo, Novo Selo, Rakinac, Radovanje i Veliku Planu. U datom periodu, međutim, nije imala značajniju ulogu u opštim zbivanjima, kao ni u kulturno-prosvetnom radu¹. Godine 1954. episkop Hrizostom ju je proglasio za muški manastir, a četrdeset godina kasnije, 1992, episkop Sava (Andrić) mu je promenio status u ženski. Staranje nad njim je poverio igumaniji Ilariji sa sestrinstvom, koje je dovedeno iz manastira Sveta Trojica sa Kosova i Metohije⁴. Prvi konzervatorski radovi na crkvi izvođeni su posle Drugog svetskog rata, 1951. godine, a 1979. manastir je proglašen za kulturno dobro od izuzetnog značaja.

Tekst priredila: Marija Šegan  više » » »

[Angelina]

**

POKAJNICA u Starom Selu

Konak je podignut početkom 80-tih godina prošlog veka.