*
DELO DIMITRIJA AVRAMOVIĆA OBOGATILO KOLEKCIJUU godini obeležavanja 200-godišnjice rođenja slikara Dimitrija Avramovića (1815—1855) Galerija Matice srpske bogatija je za jedno delo ovog velikana prošlostičiji je lik i delo snažno uticao na razvoj srpske kulture i umetnosti 19. veka. Iz privatnog vlasništva otkupljena je njegova slika Skidanje s krsta, datovana, na osnovu slikarevog zapisa, u 1833. godinu. Ova akvizicija, koja upotpunjuje kolekciju Dimitrija Avramovića u Galeriji i važan je korak u objedinjenju srpskih dela od najvećeg značaja, predstavljena je preksinoć na svečanosti povodom Dana Matičine galerije i obeleževanja 168. godine postojanja.
Govoreći o svim značajnim izložbama i drugim manifestacijama koje su obeležile proteklu godinu mr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske najavila je novi nacionalni projekat, u saradnji sa Maticom srpskom i Narodnim muzejem u Beogradu koji baštini najveći broj slika Dimitrija Avramovića, a to je priređivanje velike monografske studije i retrospektivne izložbe ovog svestranog kulturnog poslenika — slikara, pisca, prevodioca, karikaturiste.
Svojim teoretskim radom i likovnim izrazom Avramović je povezao univerzalne vrednosti sa osobenostima nacionalnog bića, sa jasnom namerom da srpski umetnički kanon postane deo sveukupne reforme javnog i kulturnog života. Takođe, jedan je od slikara koji su se tokom studija u Beču i Pešti okupljali oko Matice srpske i pomažući njen rad upisali u Matičine članove.
Dr Igor Borozan, docent Filozofskog fakulteta u Beogradu predstavio je Dimitrija Avramovića kao nesumnjivo najznačajniju ličnost u likovnoj umetnosti prve polovine 19. veka koji je ostvario veliki uticaj što se tiče i likovnih dela i teorijskog rada. Govoreći o religijskom opusu ovog umetnika i angažovanog teoretičara i kompoziciji "Skidanje s krsta" dr Igor Borozan, naveo je odsustvo nazarenske piktoralne logike i usklađivanje sa kasnobaroknim religijskim tendencijama. Kao polaznik bečke Likovne akademije, Avramović je bio upoznat sa eklektičkim stilskim izrazima poznog 18. veka, kao i kulturnom i verskom klimom na razmeđi vekova.
Ova slika je upotpunila pogled na delo Dimitrija Avramovića, a nastala je, verovatno kako smatra dr Borozan na osnovu kopije jednog kasno baroknog ekletičarskog modela slikanja koji baštini univerzalne ideale lepog, a koji su u ovom slučaju preneti u dramatični patos.
Uz potrete značajnih ličnosti Avramović je između ostalog autor monumentalnog fresko ciklus u Sabornoj crkvi u Beogradu, ikonostasa u crkvi u Topoli i crkvi manastira u Vrdniku, a započeo je da radi ikone i za crkvu u svom rodnom mestu Šajkašu, ali ga je prerana smrt u 40. godini u tome zaustavila. Zainteresovan za srpske starine obilazio je manastire kao i Svetu Goru, a nakon tog putovanja objavio je i dve knjige. Delovao je i kao prevodilac, objavio je Vilkenmanovu Istoriju drevne umetnosti, kao i delo italijanskog slikara Antonija Koređa. Smatra se jednim od prvih stvaralaca političkih karikatura kojima se javljao u tadašnjim listovima, angažovano, ubojito i one se smatraju značajnim delom njegovog opusa.
— Kroz Avramovićev život čitamo prenos evropskih iskustava, intelektualnih, idejnih, umetničkih najpre na prostor Srba u Vojvodini i potom na prostor Srba u Kneževini Srbiji, svaki put kroz jednu stvaralačku vizuru i potom simbolični povratak tih novostečenih iskustva u Kneževini Srbiji nazad na područje Novog Sada i na prostor gde žive Srbi severno od Save i Dunava — naglasio je Borozan. — U tome je značaj i ključ Dimitrija Avramovića koji je bio neobično svestrana ličnost, ne samo umetnik, ni "izvođač radova" i ideja drugih, nego aktivni sastvaralac umetničke, likovne kulture Srba sa obe strane Save i Dunava i u tome je i njegov najveći značaj, kako prevoda i dela koje je pisao i političkih karikatura, tako i monumentalnog fresko ciklusa u Sabornoj crkvi u Beogradu koji su ostali kao glavni temelji i mesto sećanja celokupnog njegovog slikarstva i bogatog dela veoma podsticajnog za buduće istraživače.
Negujući tradiciju dobročinstva i prijateljstva sa institucijama i pojedincima,na svečanosti su dodeljene zahvalnica Kluba prijatelja Galerije Matice srpske onima koji su tokom protekle godine učestvovali u programima Galerije i doprineli njenom uspešnom radu na očuvanju i prezentaciji nacionalne umetnosti, kao i obnovi zgrade.
Nina Popov |
dnevnik.rs
